پیش درآمد دشتی اثر روح الله خالقی
در ابتدای نت میبینید علامتی داره که در کامنت عکسش رو هم خواهم گذاشت بهش میگیم Segno یا ستاره در نت خوانی فارسی. بعدا جای دیگری هم در نت اون رو میبینید. معنیش این هست که برگردید به همان نقطه اول که دیدینش.
----------------------------------------------------------
درآمد یک قالب موسیقیایی هست که در شروع هر دستگاه ایرانی بنا به اون حالت قرار گرفتن نت ها بیانگر این بوده که ما قرار هست که کدام دستگاه را بشنویم.
در حقیقت نوازندگان با قراردادن نت ها به ترتیب خاصی میتونند حالتی در اون موسیقی بوجود بیارند که هر آهنگی یا نغمه ای در اون حالت نواخته بشه کاملا معلوم هست که در اون چارت یا ردیف بندی پرده ای و نتی قرار داره. حتی در غرب هم ما گام رو داریم که مثلا آهنگ هایی که درگام سل ماژور نوشته شده اند نمیتونند از نت هایی که به این گام ربطی ندارند استفاده کنند و در نتیجه حالت آهنگ ها مثل هم خواهد شد.
لازم به ذکر هست که ما 365 دستگاه داشته ایم که پرده خوانی که هنری است که نقالان در تمام روزگار ما ایران زمینیان ازش بهره گرفتند, برای هر روز در سال داستانی جداگونه رو بیان می کنند که همراه با موسیقی همان روز یا به عبارتی دستگاه یا پرده های مخصوص اون روز (پرده در اینجا به معنی نت هست و پرده خوانی یعنی گام های مخصوصی که ما در این دوران بهش میگیم دستگاه). دستگاه یا همان دست و گاه که دست برای دستان که کار نواختن را انجام میدادند و گاه هم حالت موسیقی هست. متاسفانه از 365 دستگاه به دلیل انتقال دادن اطلاعات از استادان به شاگردان به شکل سینه به سینه فقط 7 دستگاه باقی مانده از آن دوران که البته در موسیقی اصیل ایرانی ما 5 دستگاه فرعی هم داریم که بهشون میگیم ردیف آوازی که 100 البته همه این ردیف های آوازی یا مستقیما به یک دستگاه مرتبط و یا حال و هوای یک دستگاه را دارند. برای مثال آواز دشتی که از وابستگان دستگاه شور و از درجه پنجم اون هست. برای مثال اگر شوری که در گام سل نواخته میشه رو در نظر بگیریم، نت شاهدش نی "ر" یا همان D هست.. پس در آواز دشتی ملودی با حفظ فواصل دستگاه شور بر روی نت D یا همان "ر" دور میزنه و در نهایت هم به همان نت بازگشت خواهد داشت. به شکل کلی در هر آواز پس از اشاره ها و ایست های موقت روی نت مخصوص خودش، در نهایت به ایست دستگاه اصلی که نت مخصوص دستگاهست, (در اینجا شور) باز خواهد گشت.
دستگاه های ایرانی به این ترتیب هستند:
دستگاه شور
دستگاه سه‌گاه
دستگاه چهارگاه
دستگاه همایون
دستگاه ماهور
دستگاه نوا
دستگاه راست‌پنج‌گاه
و آواز ها هم به این ترتیب:
آواز ابوعطا، متعلق به دستگاه شور (درجه دوم)
آواز بیات ترک (بیات زند)، متعلق به دستگاه شور، (درجه سوم)
آواز افشاری، متعلق به دستگاه شور، (درجه چهارم)
آواز دشتی، متعلق به دستگاه شور، (درجه پنجم)
آواز بیات اصفهان، متعلق به دستگاه همایون، (درجه چهارم)
تعجب نکنید که 4 تای اون ها به دستگاه شور ربط دارند. دستگاه شور بزرگترین دستگاه موسیقی ایرانی است. اگر موسیقی ایرانی رو به کشوری تشبیه کنیم دستگاه ها استان ها, نعمه ها شهر ها و گوشه ها, خانه های اون کشور هستند.
خوب درآمد چون خیلی واضح و بی پرده به سراغ معرفی دستگاه میرفت تصمیم گرفتند که یک پیش درآمد هم بوجود بیارن که اون درآمد رو معرفی کنه. برای مثال توی مراسم اسکار میبینید که یک مجری میاد و مجری اصلی رو معرفی میکنه. در حقیقت مقام مجری اصلی بقدری بالاست که باید با معرفی به روی صحنه بیایند. هنرمندان خیلی وقت ها درآمد رو با پیش درآمد معرفی کرده و با احترام به گوش مردم میرسانند.
صفحه یک از 2 صفحه
صفحه دوم از 2 صفحه
Segno
