درس 176 - صداهای هارمونیک

صداهایی هستند در ویولن که میشه نواخت بدون فشار دادن انگشتان بر روی سیم ها. میدونید که وقتی سیم را با انگشت که رویش فشار میدهید, میگیرید, در حقیقت طول سیم رو کوتاه کرده اید و برای همین صدای نت دیگری را میشنوید. برای مثال اگر سیم لا رو انگشت نگذارید و دست باز بزنید, اندازه سیم شما از خرک تا شیطانک هست. و وقتی این سیم را روی نت لا کوک میکنیم. صدای نت لا را میشنویم. حال اگر همین سیم که روی نت لا کوک شده را انگشت اولش را بگذاریم صدای نت سی میدهد. دلیلش این است که حالا اندازه سیم از خرک تا انگشت اول است و طول سیم را کم کرده ایم.

حال سیم لا را دست باز بزنید. و سپس انگشتتان را در وسط سیم دقیقا مابین خرک و شیطانک بر روی سیم مماس بگذارید. طوریکه فشار ندهید ولی به سیم برخورد کرده باشد. صدایی شبیه به سوت زدن میشنوید. به این صدا هارمونیک میگوییم. (جاهای مختلف در سیم , صداهای هارمونیک مختلقی تولید میکنند.)

تا حالا توضیح موضوع بود. بیاییم بر روی نت انجامش بدهیم. با انگشت اول سیم لا در پوزیسیون 3 شروع میکنیم. (ر می فا سل) در اینجا انگشت 4 سل را مینوازد. حال انگشت را پس از نواختن نت سل یک پرده به جلوتر بروید. نت لا هست. وقتی انگشت را فشار داده اید صدایش را بشنوید. صدای نت لا باید باشد. در غیر اینصورت انگشتتان را درست نگذاشته اید. حال انگشتتان را از روی سیم کمی شل کنید, به شکلی که تقریبا مماس سیم قرار گیرد. میبینید که دارید لا میزنید ولی اینبار لا که هارمونیک هست. این نت لا یک اکتاو از دست باز سیم لا بالاتر هست. چون ما تمام نت های مابین لا دست باز تا نت لا در اکتاو بعدی را بر روی سیم زده ایم.

بیایید از اول شروع کنیم. انگشت اول سیم لا در پوزیسیون سوم. بنوازید (ر می فا سل) یک پرده جلوتر بروید با انگشت کوچکتان ولی اینبار دیگر نت لا را با فشار دادن سیم نزنید. فقط گوشت انگشت کوچک را مماس به جایی که نت لا هست بگذارید. (دقیقا همانجایی که اگر فشار بدهید نت لا زده خواهد شد). صدای لا هارمونیک را اجرا کرده اید. (در نت گفته شده که این لا هارمونیک را 2 بار بزنیم.) بعد از اجرای دوم, وقت برگشت به انگشت چهارم در پوزیسیون سوم هست. از همان راهی که آمده ایم, برمیگردیم. یعنی یک پرده انگشت کوچک را عقب میکشیم و اجرا میکنیم. و ...

بعد از سکوت, دوباره لا هارمونیک. پس امتحان کنید که بدون زدن نت های مابین یکهو برید و نت لا هارمونیک را بنوازید. اگر اشتباه بود. دوباره امتحان کنید. تا جایی که دستتان به جای این نت عادت کند. سپس سیم را دست باز میزنید و انگار که هیچ اتفاقی نیافتاده انگشت اول رو در پوزیسیون اجرا میکنید. در اینجا منظور من این است که از انگشت چهارم برگشت به انگشت اول نکنید چون اصلا انگشت گذاری ندارید مابین این انگشتان در این نت. پس دقیقا انگار اولین نت را یکهو رفتید و نت ر در پوزیسیون سوم را گرفتید, بروید به پوزیسیون سوم و انگشت اولش را بنوازید.

به صداهای هارمونیک در فارسی صداهای فرعی گفته میشود. نحوه نوشتنش یک صفر و عدد انگشتی که آن نت را مینوازد در بالای آن صفر میباشد.

یک صفر داریم یعنی سیم دست باز و بعد شماره انگشت بالای همان صفر. یعنی اون انگشت بر روی سیم دست باز مماس اجرا میشود. در این درس انگشت چهارم هست. ولی در نت های دیگر و درس های دیگر به انگشتان دیگری هم برخورد خواهید کرد. اصل ماجرا مثل هم هست. فقط انگشت اجرا متفاوته.

1.jpg

1

2

3

4